Prawa i obowiązki osoby zmarłej są dziedziczone zgodnie z jej wolą. Wola ta zostaje wyrażona w testamencie, czyli jednostronnym oświadczeniu woli, rozporządzającym majątkiem na wypadek śmierci.
Osoba sporządzająca testament określana jest jako testator. Sporządzenie bądź odwołanie testamentu może być dokonane jedynie przez osobę posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych. Kodeks cywilny określa przypadki, w których testament sporządzony przez osobę posiadająca zdolność do czynności prawnych jest nieważny:
- jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli
- jeżeli został sporządzony pod wpływem błędu uzasadnionego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści
- jeżeli został sporządzony pod wpływem groźby.
Najważniejszym postanowieniem testamentu jest powołanie do spadku, czyli określenie osoby lub osób, które po śmierci testatora będą dziedziczyły jego prawa. Kancelaria adwokacka Warszawa. Osoby spokrewnione z testatorem, ale nie ujęte w testamencie mają prawo do zachowku, czyli korzyści majątkowych ze spadku:
- każdej osobie uprawnionej do zachowku, która jest trwale niezdolna do pracy i małoletnim zstępnym przysługują 2/3 wartości udziału spadkowego, który by przypadł przy dziedziczeniu ustawowym
- pozostałym osobom uprawionym do zachowku przysługuje połowa wartości udziału spadkowego, który by przypadł przy dziedziczeniu ustawowym.
Spadkodawca może pozbawić zachowku każdą z osób uprawionych – jest to wydziedziczenie. Wydziedziczenie może mieć miejsce, jeśli osoba uprawniona do zachowku:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego
- dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy terminów rodzinnych.
Oprócz postanowień testamentu, które określają spadkobierców i osoby wydziedziczone, w testamencie mogą być zawarte postanowienia dotyczące zapisu, polecenia i wykonania testamentu.